|
kurdland روستاى سولاکان دردامنه كوه 2835متري عبدالرزاق باآب وهوايي كوهستاني وطبيعتي زيبا ومردماني ازتبارفرهنگ وادب واكثراتحصيل كرده باحدود120نفردارندگان تحصيلات عالي وحدود13وبلاگ نويس ويك وبسايت رسمي يكي ازنادرترين روستاهاي ادبي وفرهنگي ايران وكردستان ميباشدوحدودات روستاازگنجيه زيويه تانزديكيهاي غاركرفتوكه هردوضلع اين روستاوغارهاي زيرزمينان درامتداداين اضلاع وآثارباقيمانده ازقلعه هاي باستاني ازوجودتمدني عظيم حکايت دارد "بایکوت دورانی زوال یافته است؛ ما به سوی آینده می رویم" رييیس مجمع تشخیص در دیدار با رئیس جمهور منتخب گفت: آقای روحانی سازماندهی خوبی کرده اندو کارها به خوبی پیش می رود.
به گزارش خبرگزاری فارسبه نقل از پایگاه اطلاع رسانی رئیسجمهور منتخب، آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و حجت الاسلام حسن روحانی رئیس جمهور منتخب امروز )پنجشنبه( دیدار و گفت وگو کرد.
هاشمی رفسنجانی پس از این دیدار که در محل استقرار موقت رئیس جمهور منتخب انجام شد، اظهار داشت: آقای روحانی سازماندهی خوبی کرده اند و کارها به خوبی پیش می رود.
وی افزود: امیدوارم اقدامات آقای روحانی بزودی به نتیجه برسد.
روحانی نیز گفت: در این دیدار مباحثمختلف روز و آینده مطرح شد.
رئیس جمهور منتخب تصریح کرد:ما همیشه از مشورت های خوب آقایهاشمی بهره مند شده ایم و خواهیم شد.
رفسنجانی نیز تأکید کرد: ما هم متقابلاً از مشورت های آقای روحانی استفاده کرده ایم
 پنج شنبه 6 تير 1392برچسب:"سقوط قيمتها,افت محسوس فلزات وارز,قيمت كالاهاي اساسي باافت محسوس,كوردنيوز,kurdnews,عليرضاحسيني سقز,snanews,سولاكانmukriannews", :: 18:22
raza rashid"رضاسيدرشيد" برعکس پول هایم زندگی ام گوشه دارد...... همان جا که همیشه تنها می نشینم!!!م سرمایه ای نیست ؛
داشتن آدمهایی که حالت رابپرسند !
ولی ....
از آن بهتر داشتن آدمهاییست ،
که وقتی حالت را میپرسند ؛
بتوانی بگویی :
خوب نیستم ... !!------ ون
اینجا صداے پا زیاد مـــے شنومـــ
امـــا ...
هـیچكدامـــ تـــ♥ــــو نیستــــے
"
دلــ♥ـــم "
خوش كردهـ خودش را بهـ این فكر
كهـ شاید " پا برهـنهـ " بیایے .------ ون
نــــــــامـــــــــــــــرد
بـراي آن هـمـــه احـســـاس عـاشـقـــانـــه ي مــــن
سـکــــــــــــــــوتـــــــــ .....
حـرف قـشـنـگـــــي نـبـــود----- ون
خـیـــره خـیـــره نـگـــاهـم نـکـــن…
چـشـمـهـایـــم دیـگـــرسـگـــــــ نـدارد کـه آب دهـانـه هـارت را بـرایـش راه بـیـانـدازی!
گـرگـــی درونـش خـفـتـــه است... حواست باشد!
میــــــــــــدرَد…!
برعکس پول هایم زندگی ام گوشه دارد...... همان جا که همیشه تنها می نشینم!!!م سرمایه ای نیست ؛
داشتن آدمهایی که حالت رابپرسند !
ولی ....
از آن بهتر داشتن آدمهاییست ،
که وقتی حالت را میپرسند ؛
بتوانی بگویی :
خوب نیستم ... !!------ ون
اینجا صداے پا زیاد مـــے شنومـــ
امـــا ...
هـیچكدامـــ تـــ♥ــــو نیستــــے
"
دلــ♥ـــم "
خوش كردهـ خودش را بهـ این فكر
كهـ شاید " پا برهـنهـ " بیایے .------ ون
نــــــــامـــــــــــــــرد
بـراي آن هـمـــه احـســـاس عـاشـقـــانـــه ي مــــن
سـکــــــــــــــــوتـــــــــ .....
حـرف قـشـنـگـــــي نـبـــود----- ون
خـیـــره خـیـــره نـگـــاهـم نـکـــن…
چـشـمـهـایـــم دیـگـــرسـگـــــــ نـدارد کـه آب دهـانـه هـارت را بـرایـش راه بـیـانـدازی!
گـرگـــی درونـش خـفـتـــه است... حواست باشد!
میــــــــــــدرَد…!
ئه‌نجومه‌نی ئەدەبیی چرای پیرانشار دە درێژەی چالاکییە ئەدەبی و فەرهەنگییەکانی خۆیدا، ڕۆژی چوارشەممە ڕێکەوتی 9/12/1391هەتاوی، کۆڕێکی شێعر و ڕەخنەی بۆ شاعیر عەلی حسێنی بەڕێوەبرد. ئەم کۆڕە لە کاتژمێر 3ی پاشنیوەڕۆ لە نووسینگەی ئەدەبیی چرا و بە بەشداریی گەرمی ئەندامانی ئەنجومەن و دۆستانی خۆشەویستی سەقز و عەلی حسێنی دەستی پێکرد. سەرەتا کاک عوبەید سورخابی لە لایەن ئەنجومەن و ئەندامانی ئەنجومەنی چرا بەخێرهاتنی میوانانی کرد و فەلسەفە و زەرورەتی بەڕێوەچوونی کۆڕەکەی شیکردەوە و دواتر داوای لە عەلی حسێنی کرد کە بە خوێندنەوەی شێعر و وڵامدانەوەی پرسیارەکانی ئامادەبوان بەشداریی کۆڕەکە بکات. هەڵبەت ئەنجومەنی چرا پێشتر چەند پرسیارێکی ئەدەبیی ئاراستەی عەلی حسێنی کردبوو کە لە سەرەتادا وەڵامی ئەم پرسیارانەی داوە و دواتریش ئامادەبوان بە دەربڕینی بیر و ڕای خۆیان بەشداری کۆڕەکە بوون. تەوەرە سەرەکییەکانی باسەکە بریتی بوون لە: غەزەلی نوێی کوردی، تەعامولی نێوان بەردەنگ و شێعر دە ئەدەبی کۆردیدا، وەرگێڕانی شێعر یان ئافراندن و داهێنان. دە درێژەی بەرنامەکەدا عەلی حسه‌ینی بە خوێندنەوەی چەند شێعرێکی خۆی کۆڕەکەی ڕازاندەوە. دە کۆتاییدا داوا لە کاک یوسف شوجاعی کرا تا بە نوێنەرایەتی لە ئەندامانی ئەنجومەن، خەڵاتی تایبەتی ئەنجومەنی ئەدەبیی چرا پێشکەش بە عەلی حسێنی بکات و بەم شێوەیە بەرنامەکە لە کاتژمێر 5ی پاشنیوەڕۆ کۆتایی پێهات.
سه رچاوه : زان
چاو خشاندنێک به‌خێرایی له سه‌ر شێعری هه‌ژان بابامیری شێعری هه‌ژان بابامیری ئه‌گه‌ر نه‌توانم بڵێم که ده‌نگی جیاوازی هه‌یه، ئه‌توانم به دڵنیایی یه‌وه بڵێم ده‌نگی زوڵاڵی تایبه‌ت به خۆی هه‌یه که ئه‌زموونێکه به‌رده‌وام له سه‌ده‌کانی شه‌ستی هه‌تاوی یه‌وه تا ئێستا. له‌م وتاره پێداچوونه‌وه‌یێکم ئه‌بێ به سه‌ر ئه‌و فاکته‌رانه که شێعریه‌ت ئه‌به‌خشن به ده‌قێک، به ده‌قی شێعری هه‌ژانیشا ئه‌چمه‌وه که بزانم تا چ راده‌یێک خۆی خه‌ریک کردووه به شێعریه‌ت له شێعرا. 1. سووژه هه‌ژان شته گه‌وره‌کان چکۆله و شته چکۆله‌کان گه‌وره ئه‌خاته به‌ر چاو،بۆیه فیلتری زه‌ینی شاعیر مافی هه‌ڵبژاردنی هه‌یه که چی بنووسێ؟ چۆن بینووسێ؟چه‌ن بنووسێ؟ وکه‌ی بینووسێ؟ له شێعری هه‌ژان گه‌ران به‌دوای مه‌وزووعێک که بێ مانا بێ کارێکی بێ که‌ڵکه و خۆ هیلاک کردنه. ئه‌و مه‌وزووعانه که هه‌ژان هه‌ڵی ئه‌بژێرێ بۆ نووسین مه‌ودای خوێنه‌ر و ده‌ق ئه‌فه‌وتێنێ و هه‌رکه‌س هۆگری شێعر بێ لێ ی حاڵی ئه‌بێ. شێعری هه‌ژان له سه‌ر ئه‌م باوه‌ڕه‌یه که هه‌ر شتێک توانای ئه‌وه‌ی نی یه ببێ به شێعرو ئه‌زانێ ئیشتیای خوێنه‌ری ئاسایی بۆ سه‌ر هه‌موو شتێ ناچێ و خوێنه‌ری چالاکیش حه‌ز به چی ئه‌کا. له‌م باره‌یه‌وه موزووعی شێعری هه‌ژان بریتین له: خۆشه‌وێستی، دووانه فه‌لسه‌فیه‌کان،کێشه کۆمه‌ڵایه‌تیه‌کان،.. باسی خۆشه‌ویستی ساکار و بێ سووراو سپیاوه وه‌ک شێعری خۆشه‌ویستی شه‌ڕ، گۆزه یان نوێژ. که‌چی له هه‌موو شێعرێکی هه‌ژانا بنه‌مای خۆشه‌ویستی زه‌قه ئه‌ڵبه‌ت ئه‌مه ئه‌توانێ به هۆی ئه‌وه‌وه بێ که ئێمه ترساوین له‌و سووژانه که مه‌ترسی دارن. بۆ دووانه‌کان وه‌ک : شهر و خێر، شه‌یتان و فریشته،قه‌ده‌غه کراو و مه‌حره‌م،... ئه‌توانین وه‌ک نموونه شێعری شه‌جه‌ره‌نامه هه‌ڵبه‌ینه‌وه و هه‌روه‌ها شێعری دۆزه‌خ دوو نه‌فه‌ر بۆ دڵه‌راوکێ شاعیر له گه‌ڵ کێشه ی بوون 2. ناوه‌رۆک باش ده‌زانین که ناوه‌رۆک پێوه‌ندێکی راسته‌قینه‌ی له‌گه‌ڵ مه‌وزووعا هه‌یه بۆیه ئه‌گه‌ر له سه‌ر مه‌وزووع شتێ باس بکرێ ده‌کرێ هه‌مان شت بێ که له ناوه‌رۆکیشا خۆمانی پێوه خه‌ریک ده‌که‌ین به‌ڵام من ئه‌و کێشه که به ناوه‌رۆکه‌وه هه‌مه ئه‌خه‌مه ئه‌ستۆی خۆڵقاندنی چه‌مک و مه‌عرێفه‌ی تازه له ده‌قا شێعری هه‌ژان بۆ ئه‌و که‌سانه‌ی که زه‌ینێکی ته‌مه‌ڵیان هه‌یه بۆ تێگه‌یشتن له ده‌ق شێعرێکی ته‌واوه به‌ڵام بۆ که‌سێ که پی خۆشه خۆی به ده‌قه‌وه خه‌ریک کا ته‌نیا به‌رگه‌ی جارێ خوێندنه‌وه ئه‌گرێ بۆ ئه‌وه‌ی که له هه‌مان جاری یه‌که‌ما خۆی ئه‌دا به‌ده‌سه‌وه و ئیتر شتێ تازه‌ی نامێنێ بۆ وتن. شێعری هه‌ژان شێعرێکی خه‌یاڵاوی هه‌یه به‌ڵام گۆماناوی نی یه، خۆێنه‌ر کێشه ی له‌گه‌ڵ دۆزینه‌وه‌ی مه‌عنا نابێ و به ساده‌یی خه‌ریکی خوێندنه‌وه ده‌بی وه‌ک بارت ده‌ڵێ وشه له‌م جۆره شێعرانه له به‌ر چاوی خوێنه‌را مه‌شقێکی سه‌ربازی ده‌که‌ن و رێژه ده‌رۆن زۆر رێک و پێک و شاز به‌ڵام ئه‌توانین هێندێ جار وشه‌ی دوایی و یان رسته‌ی کۆتایی پێش بینی که‌ین. سروشت ته‌نیا و ته‌نیا چه‌کی شاعیره بۆ نووسین ئه‌گه‌ر ئه‌و شتانه که پێوه‌ندیان به سروشته‌وه هه‌یه له شێعری هه‌ژان بهێنینه ده‌ره‌وه تۆ بڵێ ی شتێک ئه‌مێنێته‌وه بۆ باس کردن؟ له شێعرێکی کورت وه‌ک ته‌ون: تـه‌ونــی شـه‌و ئـه‌كـه‌ی لـه نـه‌خـشــی مـانــگ لـه هـه‌ســــــاره؛ ! بـه‌و چـــاوە رەشــانـه‌تا دیــــــــارە
له نۆ وشه‌ی ته‌واوا چوار وشه‌ی سروشتی تێدا به‌دی ده‌کرێ.یان له شێعری کۆلاژ نێوێکی مودرێن و ناوه‌رۆکێکی تێکرا سروشتی. یان ده‌سپێکی شێعری شه‌جه‌ره‌نامه : له دایكه‌وه پشتاوپشت ئه‌گه‌مه‌وه به داربه‌روو له باوكه‌وه به زریان ! ئاورێكیش له‌م شه‌جه‌ره‌دا هه‌یه شه‌وه‌زه‌نگێ دڵی لێچوو ئه ڵێن ئێستاش ئه‌م شۆڵه‌ی مانگه له دڵی ئه‌م شه‌وه‌زه‌نگه‌دا ئه‌یبینی هه‌ر هه‌وه ! ئه‌ڵبه‌ت به بۆچوونی من ناچرال نووسین له زاتی خۆێدا ناتوانی وه‌کوو هه‌ڵه سه‌یر بکرێ ته‌نانه‌ت شاعیر ناچاره زوو زوو ئاوڕ له سروشت بداته‌وه چونکه سروشت به‌قوه‌ت ترین بنه‌مای شوبهاندنه به‌ڵام کاتێ باس له شاعیرێ ده‌کرێ که ئه‌زموونه‌کانی ژیانی شارستانیه‌تیه چاوروانی نووسینی ئه‌زموونگه‌لێکی راسته‌وخۆی شاعیریشین تا منێک که که‌م شاخ و کێو گه‌راوم بتوانم پێوه‌ندی یه‌کی عاتیفی له‌گه‌ڵ ئه‌م ده‌قانه ساز که‌م.بێ سێ و دوو ئێمه چاوه‌رێ خوڵقاندنی مه‌عریفه‌ی تازه‌ین له شیعری هه‌ژانا. هه‌ژان بۆ ئه‌وه‌ی له کێشه کۆمه‌لایه‌تیه‌کان بدووێ به جێگه‌ی ئه‌وه‌ی وه‌ک مه‌وزووع لێ بروانێ ئه‌هێنێته نێو ناوه‌رۆکه‌وه که به ڕای من کارێکی زۆر باش و به جێ یه و شێعر له درووشم جیا ده‌کاته‌وه وه‌ک: ته‌ژی له راپۆرتی سه‌ر بڕینی چوار و چل و هه‌زارەها هه‌زار چــــــــــــــرا 3. زمان زمان له دوو روانگه‌وه ئه‌توانین بۆی بروانین یه‌که‌م له باری پاراستنی زمانه‌وه؛ که پێم وایه ناتوانین هه‌ڵه له‌م باره‌وه له شێعری هه‌ژان بگرین. هه‌ژان شاعیرێکه که به‌زمان نرخێکی شیاو ئه‌به‌خشێ و ده‌قه‌کانی هه‌لێکن بۆ ره‌خساندنی تواناکانی زمانی کوردی. ده‌قی شێعری هه‌ژان له باری زمانه‌وه قه‌د به‌ره‌و بێ مانایی ناروا، ئه‌م ده‌قانه نوێنه‌ری ئه‌م باسه‌ن که :شێعر هه‌ر چه‌ن به‌ره‌و بێ مانایی و سرینه‌وه‌ی چه‌مک بروا له هه‌مان کاتیشا له خه‌ڵک و خوێنه‌ریش دوور ئه‌که‌وێته‌وه.زمان که‌ره‌سه‌ی باس کردنی دڵه‌راوکێ کانی شاعیره نه‌ک ئامانجێ بۆ نووسین و شپرزه کردنی ده‌ق.بۆیه ئێمه به خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م ده‌قانه بۆمان روون ئه‌بێته‌وه هه‌ر وشه‌یێک جیگای تایبه‌تی خۆی هه‌یه و ئه‌گه‌ر نه‌بێ ده‌ق ناخوڵقێ و ئه‌گه‌ر زیاتر له‌مانه وشه‌یێک بێته ئاراوه دیاره که زه‌ق و ناحه‌ز ده‌بێ. دووهه‌م له باری زمانی شێعریه‌وه؛شاعیر وه‌کوو خه‌ڵک ئه‌دوێ، زمانی شێعری ئه‌ناسێ و ئه‌زانێ جیاوازی ئه‌م ئاخافتنه له گه‌ڵ خه‌ڵکی سه‌رشه‌قام کامانه‌ن.شاعیر ئه‌زانێ که هه‌ر سووژه‌یێک پێویستی به زمانی شێعری خۆیه‌تی بۆیه ده‌قی گۆزه زمانی له‌گه‌ڵ ده‌قی شه‌جه‌ره‌نامه جیاوازی یه‌کی ئه‌وتۆی هه‌یه بروانن: گۆزه ئه‌م رووباره بۆ مه‌ست بووه؟ پێچ ئه‌خوات و له‌تر ئه‌داو هاژه‌هاژ گۆرانی ئه‌چڕێ! * ئه‌ها! ئه‌زانم بێ گومان له‌و ژووره‌وه له‌یلا گۆزه‌که‌ی پڕ ئه‌ک ئێستا زمانی شێعری شه‌جه‌ره‌نامه:
وه‌كوو خه‌وێ بیرم دێت و نایێته‌وه جارێكیان پۆلێ فریشته دابه‌زین نامه‌یێكیان له لایه‌ن خواكانه‌وه هێنابوو سیاییه‌ك بوو له شته قه‌ده‌غه كراوه‌كان سێ چوارێكیانم بیر ماوه چاوی ره‌ش و شه راب و پێموا سێو و .... هه‌ندێ شتی تریش ! له‌م شه‌جه‌ره‌دا ئا ورێكی توولانی تێدا درێژه‌ی هه‌یه هه‌تا هه‌تا.....نازانم كه‌ی !؟ وه‌کوو زمانی شێعری ئاخه‌ری شانامه ئه‌خه‌وان ثالث. که‌ڵک وه‌رگرتن له شێوه‌ی ئاخاوتن که نوام چامسکی له سه‌ری باس ده‌کا له شێعری هه‌ژانا رۆڵێکی به‌رچاوی هه‌یه وه‌ک: مه‌مكه به كێوا ره‌نگه به‌هه‌شت بووبێ یان: ئێجگار نائارام و مانووم؛ با سه‌ر بنێم به سینگته‌وه و تێر تێر بنووم ئه‌گه‌ر ئه‌م شێوه وتنه که به ته‌کان و شه‌کانی ده‌مه‌وه جوانتر ئه‌نوێنێ نه‌بێ شێعر زۆر خوێنه‌ر هیلاک ده‌کا بۆیه پیت و ده‌نگ دێنێته ئاراوه بۆ ئه‌وه‌ی رسته له یه‌کنه‌واختی رزگار کا بـمــكـه بـه دارا به ســـــــــه‌ردارئـه‌بم یان ئه‌ی له‌ش هه‌ناری ، لێو ترێ ! ئه‌ی كچی شاخه به‌فرینه‌كان ! ئه‌ترسم شه‌و دره‌نگ كه‌ین و خه‌وت بزڕێ، منیش به مه‌ستی بێمه‌وه و كاڵه‌م بدڕێ ته‌نانه‌ت ماچێكیشم پێ نه‌بڕێ 4. مۆسیقا بۆ ئه‌وه‌ی شێعرێ بکه‌وێته سه‌رزمان و هه‌ر دووپات بکرێته‌وه مۆسیقا و ئاهه‌نگ رۆڵی تایبه‌ت یان هه‌یه شێعری شه‌ڕ نموونه‌یێکی به‌رجاوه بۆ ئه‌وه‌ی بزانین هه‌ژان چه‌نێ هه‌لا هه‌لای مۆسیقا و خۆش کردنی باری خوێندنی شێعری هه‌یه: شــــــــــار مه‌شـــــێوێنه بڕۆ مـاڵـه‌وه شــه‌ڕ مه‌خه نێو كۆڕی كوڕ و كاڵه‌وه چـه‌شـنـی هـه‌ڵـۆ رایده‌پێچن نه‌چیــــــر چـاو و بـرۆی تـیـــــژ به سه‌ر خاڵه‌وه بـمــكـه بـه دارا به ســـــــــه‌ردارئـه‌بم دابـلـه‌قـــــــــێم بـه‌و كه‌مه‌ره‌ی لـاڵه‌وه ئـاده‌مه ئه‌مــــــــــــجاره‌كه حه‌ووا نیه ئـاشـقه بـه‌و ســـێـوی چه‌نه‌ی چاڵه‌وه ناز بـه ســـــــه‌ر گـۆی زه‌ویـدا ده‌كه‌ی نازێ زه‌وی ، نه‌یـخه‌یه ژێـــــر ناڵه‌وه ئه‌م شێعره به که‌ڵک وه‌ر گرتن له وه‌زنی موفته‌علون موفته‌علون فاعلون وه هه‌م مۆسیقای ده‌روونی ئه‌به‌خشێ به‌م جۆره که ئێمه ئه‌خاته مه‌یدانی شه‌رێکی سه‌ر شه‌قامه‌وه که خه‌ڵک کۆ ده‌بنه‌وه ببینن چی بووه هه‌م له باری مۆسیقای ره‌واڵه‌ته‌وه زۆریش به هێزه من پێم وایه یه‌کێک له‌و بنه‌مایانه که شاعیر ئاماده ده‌کا مۆسیقا له شێعرا بناسێ و بیهێنێته کایه‌وه شاره‌زایی شاعیره به سه‌ر شێعری کلاسیکا و ته‌نانه‌ت ته‌جروبه کردنی ئه‌م جۆره شێعره‌یه، ئه‌مه بۆ مانا نی یه که هه‌ر که‌س شێعر ئه‌نووسێ ئه‌بێ له شێعری کلاسیکه‌وه ده‌س پێ بکا به‌ڵام شاره‌زایی له شێعری کلاسێک بنه‌مای ئافراندنی مۆسیقایێکی شیاوه بۆ هه‌ر چه‌شنه شێعرێک. 5. وێنه(ئیماژ) شێعری هه‌ژان ته‌ژی یه له ئیماژ و وێنه جۆراجۆر، به‌ڵام هه‌ر وا که باسم کرد دوربینی هه‌ژان به‌ره‌و سروشت دانراوه بۆ وێنه گرتن له جوانی یه کانی سروشت. ئه‌مه نابێته هۆی ئه‌وه‌ی که من باس له‌و وێنه جوانانه نه‌که‌م که هه‌ژان ئه‌یخوڵقێنێ وه‌ک: ئه‌م رووباره بۆ مه‌ست بووه؟ پێچ ئه‌خوات و له‌تر ئه‌داو هاژه‌هاژ گۆرانی ئه‌چڕێ! یان: له گۆشه‌یێكی ئه‌م شه‌جه‌ره‌دا دار كونكه‌ره‌یێكیش هه‌یه هه‌موو جارێ ده‌نووكی له به‌فر وه‌ر ئه‌دا و به به‌رچاوی دار به‌ڕووه‌وه له‌شی دارسێوی ئه‌سمی؛ وێنه‌ی به قوه‌ت تابلۆی ره‌نگین ئه‌خوڵقێنێ: پـۆلـی نـیـگا،خێـڵی ئه‌سێره‌ن له دووی 6. ره‌وایه‌ت (گێڕانه‌وه) رۆڵی گێره‌ور له شێعری ئه‌مرۆدا زۆر به‌رچاو تره و پێم وایه که‌شفی تازه‌یه شێعره ئه‌م دۆخه‌یه، گێڕه‌وه‌ر ئه‌گه‌ر زۆرتر سه‌باره‌ت به چیرۆک له سه‌ری باس ده‌کرا به‌ڵام بێ گۆمان سه‌رجه‌می ئه‌و ئاسه‌وارانه که وه‌ک هونه‌ر ئه‌خوڵقێن ره‌وایه‌تێکی تایبه‌تیان هه‌یه . ئۆژن یونسکۆ له وتاری قسه‌یێک له سه‌ر ئاوانگارد ئه‌نووسێ:کاتێک نووسه‌ر شتێک ده‌نووسێ هه‌ستێک روون یا لێڵ دایده‌گری که له به‌رانبه‌ر شتێکا به شه‌ڕ هاتووه ، واتا ئه‌گه‌ر قسه‌یێکی بۆ وتن هه‌یه هۆ که‌ی ئه‌مه‌یه که ئه‌وانی تر ئه‌م قسه‌یان به‌و جۆره که شیاوه نه‌وتووه یان نه‌یانزانیوه چۆن بیڵێن،ئه‌گه‌ر وا نی یه بۆ ئه‌نووسێ. بۆیه نووسه‌ر به نووسین شه‌ڕێک ئه‌گێرێته‌وه که ده‌ره‌نجامی داسه‌پاندنی ناخی خۆیه‌تی به سه‌ر ئه‌وانی ترا. بێگومان شێعری کلاسیک چیرۆکی هه‌بوو بۆ گێرانه‌وه به ڵام ده‌قی کراوه فه‌زای زۆره بۆ خۆ ده‌رخستنی هه‌موو که‌سێ که قسه‌ی خۆیان بکه‌ن. به داخه‌وه له شێعری هه‌ژانا گێره‌وه‌ر عه‌قڵی گشتی یه که له پله‌یێکی به‌رزتره‌وه ئه‌روانێته تابلۆکان و ئه‌یانخوڵقێنێ و ئه‌و ده‌ر‌فه‌ته به که‌سێ تر نادرێ له ده‌قه‌کانا بدوێن.خوێنه‌ر به ده‌گمه‌ن بێجگه له ده‌نگی شاعیر ده‌نگێ تر ده‌بیسێ، ده‌نگه‌لێک وه‌ک ده‌نگی خۆشه‌ویست، ده‌نگی کۆمه‌ڵ، ده‌نگی شت و مه‌ک ،..... له‌م ده‌قانه یا نین یا زۆر که‌من. ئه‌مه‌ش هۆیه‌که‌ی ئه‌وه‌یه که گێره‌وه‌ری ته‌واوی رووداوکان خودی شاعیره و ئێمه نابینین که شاعیر گێره‌ور بگۆڕێ ئه‌ڵبه‌ت ئه‌مه خه‌ساری زۆربه‌ی ده‌قه کوردیه‌کانن. ته‌نانه‌ت ژن وه‌ک خۆشه‌وێست له چاوی گێڕه‌وه‌رێکی پیاو سالارانه‌وه ده‌گێڕدرێته‌وه وه‌ک شێعری کۆلاژ: چاوت له جنسی ئه‌ستێره روومه‌ت له سێوی لوبنانی برۆت له باڵی شه‌وه زه‌نگ نیگات کازیوه‌ی به‌یانی سینگ، زه‌ریایێکی رازاوی تێیدا شه‌پۆلی نیانی پرچت له جنسی شه‌نگه‌بی هه‌وات، رۆژێکه بارانی هه‌ر وا بینیمان ژن بوونه‌وه‌رێکی بێ ده‌سه‌ڵاته که شاعیر ته‌نیا به‌و جۆره که حه‌ز ده‌کا و حه‌زی پێ ئه‌دا ده‌یگێڕێته‌وه،بوونه‌وێرێکی په‌سیو که ناتوانێ شتێ بێ جیاواز له بۆچوونی شاعیر؛ وێنه‌کان عه‌ینی و ساده و ساکارن ئه‌م شێوه گێڕانه‌وه یانی شاعیر پێش نووسین ده‌زانی قه‌راره چی بنووسێ بۆیه به مه‌یل و خواستی خۆی رووتووشی ده‌کا.شاعیر بێ ئه‌وه‌ی ده‌س تێوه‌ردانێکی ببێ له چۆنیه‌تی وێنه ته‌نیا ئه‌یانگێڕیته‌وه، گێڕانه‌وه‌ێک که ته‌نیا حه‌زی شاعیره و به‌س. ژان میشل ئادام له وتاری(( ده‌قی ره‌وایی، شوێنێک بۆ تێکه‌ل بوون)) ئه‌نووسێ: له گێرانه‌وه‌دا ئه‌رکی سه‌ره‌کی له سه‌ر شانی رسته نی یه، به‌ڵکوو له سه‌ر شانی ئه‌به‌ر ڕسته‌یه و له‌ت له‌ت کردنی روداوه‌که. بۆیه گێڕانه‌وه ی حه‌قایه‌تێک له خاڵی سفره‌وه تا کۆتایی زۆرتر کاری چیرۆکه شاعیر بێ گۆمان چیرۆک نانووسی که‌چی ئێمه له هێندێ ده‌قا ده‌بینین که چیرۆکیکی کلاسیک ده‌خوڵقێ، کارێکی هونه‌ری که له ساڵه‌کانی 40 و 50 هه‌تاوی له هێندێ شاعیری فارس وه‌ک ته‌وه‌له‌لی و خانله‌ری و ئه‌خه‌وان ده‌یبینین که ئه‌گه‌ر کلاسیک بیانووسیایه‌ت پێ ده‌گووترا نه‌زم. له ده‌قی شه‌جه‌ره نامه ئێمه ئه‌م جۆره گێڕانه‌وه ده‌بینین جیا له توانا هونه‌ریه‌کانی له باری گێڕانه‌وه‌ی به‌سه‌رهاتێک هه‌م گێره‌وه‌ر له گۆشه نیگای یه‌که‌م که‌سی تاکه‌وه ئه‌دووی بێ ئه‌وه‌ی بزانێ که ئه‌م گۆشه نیگا بۆ گێڕانه‌وه‌ی هه‌سته ده‌روونی یه کانه نه کێشه فه‌لسه‌فیه‌کان یا بووژانه‌وه‌ی مێژوویێک خه‌یاڵی ،هه‌م گێڕانه‌وه خه‌تی و راسته‌و خۆیه،روداوه کان له‌ت له‌ت نابن که من بزانم ئه‌مه شێعره نه‌ک چیرۆک ، بۆ نموونه له ده‌ربه‌ندی په‌پووله ئێمه که‌چی باش ده‌زانین رۆمانه شێعره به‌ڵام له کاتی خوێندنه‌وه‌دا هه‌ست به رۆمان ناکه‌ین و حه‌زی شێعری تێراومان ئه‌کا. له‌م ده‌قانه که له به‌ر ده‌ستماندایه به داخه‌وه ئێمه نابینین که شاعیر خۆی ده‌رخا زۆرتر حه‌ز ده‌کا که‌سێک تر بنوێنێ بۆیه ئێمه نابینین راسته‌و خۆ شاعیر قسه‌ی دڵی کا و ناچاره خۆی به ته‌وسیفی مه‌عشووق یان باروودۆخێک هیلاک بکا.که‌م ئه‌بینین شاعیر هه‌ستی به‌رانبه‌ر به شطێک یان که‌سێک بڵێت، پی خۆشه ته‌نیا ئه‌و شته که بینیویه‌تی بۆ خه‌ڵکی بگێڕێته‌وه. 1. چوونه ناو ژیانی خه‌ڵکه‌وه ئه‌م باسه م له که‌م جێگادا دیوه به‌ڵام پێم خۆشه وه‌ک یه‌که‌م جار باسی بکه‌م که ئایا شێعر توانای ئه‌وه‌ی هه‌یه کاربوردی چاوی لێ بکرێ؟ ئه‌گه‌ر ئه‌رکی سه‌رکی ده‌ق حه‌زێک بێ که به ئێمه‌ی ئه‌بخشێ ناشێ ئه‌م حه‌زه جێگای له ژیانی ئاسایی خه‌ڵکا بکاته‌وه؟ پێم وابێ یکێک له‌و رێگانه که ئێمه ئه‌زانین رێگای رۆیشتنی ده‌قه ئه‌ده‌بی یه‌کانه بۆ ناو خه‌ڵک که‌ڵک وه‌رگرتن له تکنۆلۆژیایه.به ڕای من شێعر که توانی ببێ به sms ئه‌توانێ خۆێ زیاتر جێ بکاته‌وه. ئه‌م باسه له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی که ئێمه بین مه‌سێجه شێعر بنووسین جیاوازه. شێعر له زاتی خۆیدا توانای ئه‌وه‌ی هایه که دێڕێکی لێ ده‌ربێت و ببێ به مه‌سێجێک، کاتێ شێعر توانی ئه‌م ئه‌رکه به‌رێوه ببا یانی خه‌ڵکیش توانیانه له‌م شێعره تێ بگه‌ن و که‌ڵکی لێ وه‌ر بگرن. شێعری هه‌ژان توانای ئه‌مه‌ی هه‌یه من ئه‌توانم به‌ش به حاڵی خۆم بۆ که‌سێک که خۆشم ئه‌وێت دێڕێ هه‌ڵبژێرم و بینێرم وه‌ک: ته‌نیا له چاوی تۆدا ئارام ئه‌گرم؛ چاوت میهرەبانترین شه‌وی گه‌ردوونه هیچ ئه‌هریمه‌نێ تیایدا زاوزێ ناكا یان ئێجگار نائارام و مانووم؛ با سه‌ر بنێم به سینگته‌وه و تێر تێر بنووم شێعرێک که ئه‌م توانایه هه‌بێت ئه‌مه ده‌ر ده‌خا که شاعیر هه‌لی سه‌ربه‌خۆیی ره‌خسانه بۆ رسته‌کانی و رووداوه‌کان ئه‌توانن له هه‌مان کاتا که یه‌کێکن(وه‌حده‌ت) جیاوازیشن(ته‌که‌ثور). **** دوا وته بێ گومان زۆر فاکتوری تر هه‌ن که ئه‌توانن هه‌وێنی وتاری تر بن یان به‌شێک بن له‌م وتاره وه‌ک توانا هونه‌ریه‌کان . ته‌شبیهه‌کان، ئیستعاره ،.... به‌ڵام باش ده‌زانین که له شاعیرێک به توانا وه‌ک هه‌ژان ئه‌وێ که باس ئه‌کرێ ئه‌وانه نین که له رێ مامۆستایێکه‌وه ئه‌توانین فێری بین به‌ڵام ئه‌وانه‌یه که ئه‌زموونه‌کانی چه‌ندین ساڵه ی شاعیر ره چاو ئه‌خا. بێ گۆمان شێعرێک که پر بێ له تکنێکی ئه‌ده‌بی ناتوانێ له هه‌مان کاتا ده‌قێکی کراوه و واڵا بێ خوێنه‌ری چالاک مه‌عریفه‌یێکی نوێ ئه‌وێت که ته‌نیا له رێگای خولقاندنی ده‌قێک جیاوازه‌وه ئه‌توانی به ده‌ستی بێنێ. به‌فرانباری 91
بە دیار کەروێشکەی قژتەوە چاوی ئەم داوەڵە ناترووکێ ! چوومە گوزەری مەلفرۆشەکان
چەند باڵندەیێکم بۆکڕیت، بۆ تۆ گوڵم! ************************ چوومە راستەی گوڵفرۆشەکان چەپکێ گوڵی جوانم بۆکڕیت، بۆ تۆ گوڵم! ************************ چووم بۆئاسنگەرخانەش قەفێ زنجیری قورسم بۆ کڕیت ، بۆ تۆگوڵم ! ************************ دوایەش چوومەبازاڕی کۆیلەفرۆشەکان نەمدیتی - زۆرچاوم بۆگێرایت بۆ تۆ گوڵم !
( ژاک پرێوێر ) ئەحمەدی شاملوو - مجلەی شعر کوتاه جهان هەژان بابامیری پیری دە ستگیرمی تۆ، گەرچی جەوانی گوڵەکەم ! بایسی جەزری دڵی . مانگی شــــەوانی گوڵەکەم ! تۆ لە جنسی پەڕی پەریا و لە فێنـــکایی بەهەشت ئێمە لە ئاوری ئەویـــن ، بێمە رەوا نی گوڵەکەم ! گەرچی وەســتای بەرانبەر وەکوو ئـــاوێنە زوڵاڵ پیاو لە گەڵ خۆت ئەبەی،ئاوی رەوانی گوڵەکەم ! هەر خەریکی دەس ودەســـبازی لەگەڵ شەوبادای کوانێ دەربەســـــــــتی دڵی باخچەوانی گوڵەکەم ! ژووری تە نیاییمی پڕکردووە ئە شکی خەمی تۆ ، وەرە سەردانێکی من ، گەر مەلەوانی گوڵەکەم ! ئاوەدان دەپتەوە مەڵـــبەندێ کە تۆ رووی تێکەی هۆی کــــــــــــرانۆی دڵ وناوچەوانی گوڵە کەم !
هەژان بابامیری ساڵی ١٣٨٥ی هەتاوی - سەقز رۆژی سێ شه‌ممه 26 ی به‌فرانباری ساڵی 91 جه‌ماوه‌رێکی زۆر له خه‌ڵکی سه‌قز له ده‌ور گڕه‌مه‌شقه‌ڵانی شیعری هه‌ژان بابامیری کۆ بوونه‌وه. دیمانه شیعرێک که بۆ هه‌ژان بابامیری دانرابوو ده‌رفه‌تێک بوو بۆ لایه‌نگرانی شیعره‌کانی که به تێروته‌سه‌لی گوێ رابگرن بۆی و زیاتر وردببنه‌وه له ورده‌کارییه‌کانی و زیاتر رۆبچن به هه‌ست و نه‌ستی ئه‌م شاعیره ناسراوه سه‌قزییه‌دا. هه‌روه‌ها له‌م کۆڕه‌دا شاعیرانێک وه‌کوو که‌ریم دافیعی،سۆران حسه‌ینی،فواد جیهانی له بانه‌وه و ناسر یه‌زدانی له دیوانده‌ره ،سه‌عید نه‌جاڕی له بۆکان و عه‌تا سالحپوور ، شوعله به‌یگزاده و سروه له‌حمی له سه‌قزه‌وه تێ بینییه‌کانی خۆیان له سه‌ر شیعره‌کانی هه‌ژان بابامیری باس کرد و په‌رده‌یان له‌سه‌ر لایه‌نه شاراوه‌کانی لادا و هه‌وڵیان دا پردێ سازکه‌ن بۆ پێوه‌ندی گرتنی زیاتری به‌رده‌نگ له‌گه‌ڵ شیعره‌کانی ئه‌و به‌ڕێزه. شایانی باسه که خالیدی خاکی به‌رپرسی کۆری ئه‌ده‌بی مه‌وله‌وی کوردی شاری سه‌قز که ئه‌م دیمانه شیعره‌یان ساز کردبوو خۆیان به قه‌رزداری هه‌ژان بابامیری له بواری شیعره‌وه زانی و ده‌سخۆشیان له‌م شاعیره کرد بۆ ئه‌و ماوه‌یه ی که پێش تر هه‌ژان به‌رپرسی ئه‌م کۆڕه بووه. ئه‌م کۆڕه نزیکی سێ سه‌عاتی خایاند. بەناوی خوای گەورە و دلۆڤان پێشەکی ساتێکتر لە ژیان خولەک و کاتژمێرێکی تر تەنها ئەوە بەدی ئەکەم رادەبوێری و بەرەونەبوون دەڕۆین بەرەونەمانێکی هەمیشەیی بۆ دواتربەڵام بریا هەموو ساتەکان وەک ئەم ساتانە بێت ئاوێتەی هونەر و ئەدەب دەبیت و لەگەڵ شێعردا دەدوێی و چەن خۆشترە بە زمانی زگماگی خۆت بێت و ئەویش دەرگایێکی ئاوەڵا بێت بۆ لە ئامێزگرتنی بوونەکانی ژیانت و ئاوێتە کردنی مێژوو،ئێستا و داهاتووت،بوونێکی بەردەوام لە سێ هەزاران ساڵ بەر لە زایین ''گووتی،لۆلۆ،کوردۆک،خالیدی" و زۆر ناوی پیرۆزی تر تا دەگاتەوە مادەکان و بۆ ئێستای منو تۆی بەتاڵ. وادیارە بوونمان زۆر کۆنترە لە زۆرێک لە میللەتەکانی تر و خاوەن شارستانییەت و خاوەن زمان،فەرهەنگ و ئەدەبین و بە متمانەوە ئەوەی کە خاوەن بنەمایێکی پتەوتر و پاراوتر بێت،بەهێزتر و زاڵتریشە،ئەمەش بابەتێکی مێژووییە و دوورە لە هەرچی خۆشەویستی بێ هۆیە ئەمە سەلماندنی هەزاران ساڵی مێژووە و مانەوەی زمان مانەوەی من و تۆیە. برای بەڕێزم مامۆستا هەژانی خۆشەویست من و تەواوی خوێنەرانی تریش بە زانستی ئەدەبی کەم هێزتر لە ئەدەبی کوردی ناتوانین لێکۆڵینەوە لەسەر ئەدەبێکدا بکەین کە هێزوتوانای سەلمێندراوە و دەسەڵاتیزمانی خۆی بەسەر زۆرێک لە زمانانی تری دوونیادا نیشان داوە بۆمان نییە لێکۆڵینەوەی لەسەر بگەین مەگەر بەو مەرجەی خوێندەواری تایبەتی ئەدەبی کوردیمان بێت. بۆ وێنە ئەدەب زانێکی فارس ناتوانێت لەسەر نووسراوێکی فەڕنسی بە خوێندەواری فارسییەوە لێکۆڵینەوەی لەسەر بکات رێگەی ئەوەش بە خۆی بات ڕەخنەش بگرێت تا ئەو کاتەی زانستی فەڕنسی نەبێت. کەوابوو تەنها بۆچوونێکی خوێنەرانەمان لێوەربگرەو بە برای بچووکمان بزانه. ئەهوەن ئەحمەد حەسەن( ئەهوەن بێکەس) تەون بۆ کچە هەژارێکی چاوڕەش نووسراوە کەوا دیارە شەوە نوێژی لە بەر رووناکی ئەستێرە و مانگەشەودا بووە بە تەون کوتینەوە دۆزەخ دوو نەفەر بەهەشتم بێ تۆ ناوێت بە بەلەمێکی پڕ لە گوناه و کورسێیەکی بەتاڵ چاوەڕێی گەڕانەوەین بەرەو جێژوان، گەر خۆشەویستی گوناهە،من هەموو رۆژێ تێکەڵاوی گوناهی تۆم من با گوناهبار بم و چۆمی شیر و هەنگوینەکەش پێشکەشی،بێ گوناهەکان بەلەمەکەم دووکەسییەو چاوەڕێی هەتا هەتاییتە وەرە با لە ناو گوناحدا بڕۆین تەنها من وتۆ دووکەس دوو شەو شەو بە ناسکی هێندەی خاتوونێکی باڵابەرز و خەمبارە،و درێژایی شەو و دڵێکی پڕ وەک چاوە پڕفڕمێسکەکانی خاتوونێکی باڵابەرزی لێقەوماوە و ناخی هەستیاری شاعیرێکی لەرزاندووە و خەوی لێڕفاندووە..... کۆلاژ خۆشەویستی زۆرپێشکەشە بە هاوبەشی ژیانی شاعیر کە تەنها خۆشەویستی هۆکارێکە بۆ سازکردنی پەیکەرێک پڕ لە عەشق و هێمایێک پڕ لە جوانیی و بەس. گۆزە ئەویندارییەک تا ئەو ڕادەی جوانی سرووشت لە باڵای شۆخێک ئەبینێتەوە "...کە زۆر لە هەنگەکەم روانی ئەوسا زانییم بۆ هەنگوین لە رەنگی چاوەکانت ئەکات کە دیم لەو گوڵەی کە شێوەی تۆی لێبوو پتر لە هەموو گولێک نیشتەوە" پێشکەشە بە سوپاسەوە ئەهوەنههژان له یه‌که‌م نیگا دا،شاعیرێکی به ده‌سه‌ڵات، خه‌یاڵ ناسک ، ورد بین و به توانایه! زۆر شتم له هه‌ژان بیستوه و ئه‌و شتانه ده‌سه‌ڵاتی هه‌ژان نیشان ده‌دا! به‌ڵام بۆ هه‌سه‌نگاندن؛ ئه‌نجومه‌نی ئه‌ده‌بی ته‌نیا ئاماژه‌ی به چه‌ند شێعر کردوه که من هه‌موویان به شێعره به هێزه‌کانی هه‌ژان دانانێم! له باره‌ی سۆز و عاتیفه دا، شێعره‌کانی هه‌ژان ده‌وڵه‌مه‌ندن!پڕن له؛شادی و خه‌م وهومێد و هه‌موو ئه‌و حاڵه‌ته ده‌روونیانه‌ی که بوونه‌ته داڵغه‌ی شاعیرێکی ئه‌مڕۆیی! زۆر به ڕاشکاوی له دێڕ دێڕی شێعره‌کانیا ئه‌و سۆزه دیاره و له گه‌شه‌دایه! زمانی شاعیر له ته‌واوی بابه‌ته‌کان دا ڕاسته‌وخۆ ده‌گه‌ڵ پێوه‌ندی گرتنه چ ده‌گه‌ڵ خوێنه‌ر و چ ده‌گه‌ڵ خۆشه‌ویست و بۆچوونه ناسکه‌کانی دا! له زۆر چی دا توانیویه‌تی به که‌مترین وشه مانا و مه‌به‌ستی شاعیرانه‌ی بگه‌یه‌نێ! ته‌سویر و وێنه خه‌یاڵیه‌کانی له زۆر شوێن دا تازه‌ن. زۆر جاریش له ئه‌زموونی مێژوویی و دووپات کردنه‌وه‌ی بۆچوونه‌کانی شاعیرانی پێشووتر که‌ڵکی وه‌رگرتوه! وێنه‌ی خه‌یاڵی تازه‌کانی تێکه‌ڵ به دونیای ئه‌مڕۆ و ئه‌زموونه‌کانی خۆی کردوه که جێی سه‌رنجن! مۆسیقای شێعری هه‌ژان؛ چ له شێعره نوێکان و چ له کلاسیکه‌کان دا مۆسیقایه‌کی ڕه‌وان و خۆشه و شاعیر له هه‌ر دوو شێوه دا کێشی جوانی به کار هێناو ه و له قافیه که‌ڵکی وه‌رگرتوه! بۆ چوونه‌کان هی خۆمن و شێعری هه‌ژان زۆر له‌وانه جوانتره که ڕه‌خنه‌ی پێوه دیار بێ. من پێم وایه لایه‌نی باس و جوانی شێعره‌کان ئه‌وه‌نده زۆره که نه ده‌توانم لێره باسیان که‌م و نه له تاقه‌تی گوێگران دایه. من له هه‌ڵسه‌نگاندن دا؛ ئاوڕ له بڕێک له لایه‌نه لاوازه‌کان( به بۆچوونی خۆم) ده‌ده‌‌م و به کار هێنانی وشه‌گه‌لی نامۆ یان نابه‌جێ که ده‌کرا به به‌راوه‌ردێکی تازه چاوپێداخشاندنێکی پێدابکاته‌وه. به تایبه‌تی له‌و شێعرانه‌ی که ته‌مه‌نیان زیاتر له پێنج ساڵی رابردوه! ده‌کرا به داڕشتنێکی تازه هه‌ژان بیانڵێته‌وه و دگم چاویان لێ نه‌کا! به له‌رینه‌وه‌ی گه‌ڵادا ئاخێزگه‌ی "با" ئه‌دۆزنه‌وه!
* ئه‌گه‌ر کۆدی پێلی سه‌ر سینگت وه‌خۆنین ده‌ست و پێوه‌نی دارۆغه ئه‌مگرن چاوم ده‌ردێنن! 11/6/1382 ئه‌م شێعره هی ساڵی 1382 ی هه‌تاویه و چه‌ند شتی جوان و به‌رچاوی تێدایه: 1ـ ئه‌زموونی شاعیر هێشتا له سه‌رتا دایه. له مابه‌ینی (کۆد) و (پێل) و(دارۆغه) دا هاوئاهه‌نگی نیه! واته کۆن ونوێی بێ له به‌ر چاو گرتنی ئه‌زموونی مێژوویی و فه‌رهه‌نگی ئه‌مڕۆیی داناوه! هێنانی دارۆغه له عاستی کۆد و .... جوان نیه! 2 ـ له مابه‌ینی دوو کۆپله‌که دا پێوه‌ندی لاوازه! 3 ـ به پێی ئیجاز؛ (چاوم ده‌ردێنن) هه‌ر بۆ قافییه هاتووه! 4 ـ ساڵی 82 تا ئێستا نۆ ساڵه! ده‌توانین بڵیین ده‌یتوانی کاک هه‌ژان ده‌ستێکی تری تێوه‌ردا! ** له شێعری (ته‌ون) دا جوان دایڕشتوه به‌ڵام باش کۆی نه‌کردۆته‌وه! له مابه‌ینی (ته‌ون) و (نه‌خشی هه‌ساره و مانگ) دا پێوه‌ندی هه‌یه به‌ڵام لاواز! ته‌ون ڕاهێڵ کردنه! هاتن و چوونه! ده‌نگ و ڕه‌نگه! به‌ڵام ته‌ونه‌که‌ی داوه‌ته ده‌ستی (چـــاوە رەشــه‌کان)! ڕوانینی شاعیر لێره دا هه‌ر چه‌ند خێرایه به‌ڵام به هێزه. له کورته شێعر دا جوانکاری ته‌واوی کردوه هه‌رچه‌ند من پێم وایه ئه‌گه‌ر ده‌گا : به‌و چاوه ڕه‌شانه! شێعر ته‌واو ده‌بێ و وشه‌ی (دیاره) هه‌ر له‌به‌ر کێش و سه‌روا هاتوه! ته‌ون تـه‌ونــی شـه‌و ئـه‌كـه‌ی لـه نـه‌خـشــی مـانــگ لـه هـه‌ســــــاره؛ بـه‌و چـــاوە رەشــانـه‌تا دیــــــــارە! ** له شێعری ( دۆزه‌خ دوو نه‌فه‌ر) : پێم وایه (سه‌ر دوو پێک) نیه! یان(له سه‌ر دوو پێک) ه و یان (سه‌ر و دوو پێک)ه! چوون ماناکه ناگه‌یه‌نێ! به ڵام ( چۆماوی شیر و هه‌نگوین) ده‌گه‌ڵ (ده‌سته‌کانی تۆ) نایه‌ته‌وه! خۆ ئه‌گه‌ر ( له ده‌سته‌کانی تۆ) بێ جوانتره! دوو نه‌فه‌ر! دوو چۆماو ............... لێک دێنه‌وه هه‌ر چه‌ند ئاماژه‌که لاوازه! بۆ دوو؟ سه‌ر جه‌م با من به هه‌ر به‌م شێوه‌یه‌م بیستبێ داڕشتنێکی جوانه . تازه‌یه و ناوه‌رۆکێکی پڕ مانای هه‌یه!
دۆزه‌خ دوو نـه‌فـه‌ر !!
سـه‌ر دوو پـێـك سـه‌رابـیــشـیـان نـه‌بـردیـن ، چ جــای دوو رووبــاری شـه‌راب !! ***** دوو چــــۆمـاوی شـیــر و هـه‌‌نـگـویـنـی ده‌سـتـه‌كـانـی تـۆ خـۆش ! بـا بـه بـه‌لـه‌مـی گــــــــــــــونا‌ه ، لـــــــــــــێده‌ین ، بڕۆین ! هه‌تا مه‌ستی ، هه‌تا شێت بوون ، هه‌تا هـــــــــــــه‌تا ... ***** دۆزه‌خ دوو نه‌فه‌ر !! دوو نه‌فه‌ر دۆزه‌خ !! سه‌قز 7/10/1385
** من ئه‌وه‌نده‌م شتی جوان له هه‌ژان بیستوه که نه‌قد کردنی ناتوانێ هاسان بێ. لێره‌دا که شێعری (ڕاز) م خوێنده‌وه زۆر شتی جوانم دی.به هێز. پێویست ناکا دانه دانه‌ی شی وه‌کرێ. به‌ڵام ئاماژه‌ی ئه‌و لایه‌نانه ده‌که‌م که بۆ گوێچکه تۆزێک قورسن! به بڕوای من شێعری ڕاز له شێعره بڵیند و به هێزه‌کانی هه‌ژانه! هه‌ڵوێستی تێدایه. 1ـ (ئه‌ی به‌ندەری هه‌نار و ئارامش!) زۆر زه‌قه و جوانه ! 2ـ (ته‌قیانووس) و( پۆستاڵ ) لێک دوورن. بارته‌قای مێژووی هه‌ر دووکیان! 3 ـ (ئاماژه، هاژه، واژه) هاو سه‌نگی و هارمۆنی که‌مه هه‌رچه‌ند هاو قافیه‌ن! 4ـ هێنانی : چوار و چل و هه‌زارەها هه‌زار چـــرا !پێک دادانی مانایه و له زه‌وقی شێعره‌که که‌م ده‌کاته‌وه! 5 ـ (ئه‌و به‌ردەنووسه نه‌نووسراوەم باس له كوشتاری حه‌رف ئه‌كه‌م !) له‌و دوو دێڕه‌دا پارادۆکس(دژایه‌تی) هه‌یه! باسی کوشتاری حه‌ف ده‌کا له کاتێکا نه‌نووسراوه! 6 ـ نه‌وەی سه‌دەكانی چل و په‌نجا بێ سه‌برانه چاوەڕوانن، گەر ئه‌م راسپاردانه‌یان پێ نه‌گات له چاوی تـۆوەی ئه‌زانن ! ئه‌م دێڕانه زه‌ینی میژووی خوێنه‌ر ده‌شێوێنن و (سه‌دەكانی چل و په‌نجا)! ره‌نگه کاک هه‌ژانیش نه‌زانێ ج قه‌وماوه! یان هه‌روا لاپره‌سه‌نی یان ته‌سادوفی ده‌ڵێ(سه‌دەكانی چل و په‌نجا)!! گه‌ڕام بزانم (کام ڕاسپارده) ده‌ستم نه‌که‌وه‌ت! 7 ـ ئه‌مانه شته زه‌ق و به‌رچاوه‌کان بوون که به لای منه‌وه ڕه‌نگه بۆ قسه له سه‌ر کردن ببن! به‌ڵام لایه‌نی جوان و به هێزی هه‌ر زۆر زۆره که ڕه‌نگه مه‌ودا نه‌بێ هه‌موویان باس که‌م به‌ڵکوو ئاماژه به یه‌ک دوو لایه‌نی ئه‌م شێعره ده‌که‌م: یه‌که‌م هێنانی قافیه‌ی جوان و کێشی تایبه‌ت! ده‌سته‌واژه‌و وشه‌ی جوانی هێناوه که هه‌ر له هه‌ژان ده‌وه‌شێته‌وه: گۆمی شه‌وەزەنگ ـ دڵی مه‌ترسی ـ شه‌وسه‌رای چاوانت ـ شه‌ڵاڵی شه‌وـ سارای گوڵ ـ لێوڕێژم له چه‌خماخه‌ی ئاماژه ـ زاوزێی ئه‌هریمه‌ن و ...... راز له گۆمی شه‌وەزەنگ ئه‌دەم و به ناو دڵی مه‌ترسیدا گوزەر ئه‌كه‌م و شه‌ڵاڵی شه‌و له به‌ردەم بارەگای كازیوەدا پێت ئه‌گه‌م گه‌ر له شه‌وسه‌رای چاوانتا نه‌مشارییه‌وه شار به‌رده بارانم ئـه‌كا! داڵدەم بده ! ئه‌ی به‌ندەری هه‌نار و ئارامش! داڵدەم بده !
ئێجگار نائارام و مانووم؛ با سه‌ر بنێم به سینگته‌وه و تێر تێر بنووم كه هه‌ستمه‌وه ،بۆت باس ئـه‌كه‌م له سته‌مكاری ته‌قیانووس، له‌و رەشه بایانـه‌ی هێنای، له‌و پۆستاڵانه‌ی به‌ریدانه سارای گوڵ! *** به داڵانی ترسا هاتووم چی دارۆغه‌ی ئه‌م چاخه‌یه بۆم ئه‌گه‌ڕێن دڵم پڕه له‌و رازانه‌ی له‌گه‌ڵ دڵه‌كوته‌دا جووتن؛ په‌نام بده با له لای تۆ بیاندركێنم. لێوڕێژم له چه‌خماخه‌ی ئاماژه و ته‌ته‌ڵه‌ی واژه و له هه‌مان كاتیشا كه‌روێشكه و به‌رامه و هاژه !
ته‌ژی له راپۆرتی سه‌ر بڕینی چوار و چل و هه‌زارەها هه‌زار چــــــــــــــرا !
*** من مرۆڤی سه‌ردەمی ئه‌شق و بارووت و كامپیۆتێرم، له یه‌ك كاتا شه‌ڕم ، ئاگربه‌سم ، خێــــــــــــــرم ! بارستایێك له هه‌نیسك و شـــیعرم ! ئه‌و به‌ردەنووسه نه‌نووسراوەم باس له كوشتاری حه‌رف ئه‌كه‌م !
*** ته‌نیا له چاوی تۆدا ئارام ئه‌گرم؛ چاوت میهرەبانترین شه‌وی گه‌ردوونه هیچ ئه‌هریمه‌نێ تیایدا زاوزێ ناكا!
نه‌وەی سه‌دەكانی چل و په‌نجا بێ سه‌برانه چاوەڕوانن، گەر ئه‌م راسپاردانه‌یان پێ نه‌گات له چاوی تـۆوەی ئه‌زانن !
*** شه‌ڵاڵی شه‌و پێت گه‌یشتووم له شه‌و سه‌رای چاوەكانتا بمشارەوە !
** شێعری (شه‌ڕ ) شاکاره! جوانه. ته‌ژی له قافییه‌ی ڕێک و ناسک خه‌یاڵی و ئه‌ندێشه‌ی شاعیرانه یه! هه‌ژان لێره د اگره‌وی له شاعیرانی غه‌رامیات بردۆته‌وه! یاره‌که‌ی وه‌ک یاری حافز لوولی وه‌ش و عه‌ییاره! شار ده‌شێوێنێ به سه‌ر یه‌ک دا و به هه‌ر جێیه‌ک دا ده‌ڕوا و به‌و جوانیه بێ وێنه‌ی خۆی که هاژان وه‌سفی ده‌کا (شه‌ڕ) ده‌خاته دڵی شاره‌وه و ڕه‌نگه هه‌ر خۆی مایه‌ی شه‌ڕ بێ! چه‌ند شوێن هه‌بوو نه‌ده‌کرا هه‌روا ڕه‌ت بم و باسی نه‌که‌م! 1 ـ (که‌مه‌ره‌ی لاڵ) ره‌نگه من نه‌زانم و ده‌سته‌واژه‌یه‌کی سه‌قزو ده‌وروبه‌ری بێ! ئێمه ده‌ڵێین(که‌مه‌ر لار) ئه‌گه‌ر هه‌ر له‌به‌ر سه‌وا هێنابی لاوازه و له زه‌وق ده‌دا! 2 ـ ناز بـه ســـــــه‌ر گـۆی زه‌ویـدا ده‌كه‌ی نازێ زه‌وی ، نه‌یـخه‌یه ژێـــــر ناڵه‌وه باسی دێڕی هه‌وه‌ڵ ناکه‌م! به‌ڵام (نازێ زه‌وی، نه‌یـخه‌یه ژێـــــر ناڵه‌وه) به لامه‌وه زۆر قورس و نا ڕێک هات! یان به هێز نیه ماناکه‌ی! 3 ـ خــۆشـه بـه‌هـار بـه‌و (هه‌نییه‌ی تـاڵه‌وه) . دوو تێبینی: هه‌نیه لای سنه به شووتی ده‌بێژن و عه‌ره‌ب به ناو چاوان! نازانم چوون تاڵی ده‌گه‌ڵ هاتوه به واتای ناوچاوان تاڵی دانێین یان شووتی تاڵ. چوون به‌هاری هێناوه ره‌نگه مه‌به‌ستی دووهه‌می بووبێ! به‌ڵام ناوچاوان و شووتی کوجا مه‌رحه‌با! 4 ـ له سه‌ر ده‌مێک دا هه‌ژان ده‌ژی که کچان خرخاڵیان هه‌ر وه‌بیر نایه! بۆیه ئه‌و شۆخه ئه‌مڕۆییه‌ی هه‌ژان که به شه‌قام دا ده‌ڕوا بێ خرخاڵه و ئه‌و دێڕه‌ش له شوێنی خۆی دا نیه و جوان نیه! خـۆری مـه‌كــۆی رۆشـــنی خرخـاڵه‌وه . ئه‌م دێڕه شێعره له سه‌رده‌می نالی و مه‌حوی دا ئاگری ده‌کرده‌وه! به‌ڵام له هه‌موو ئه‌وانه به‌ده‌ر شێعره‌که هه‌ر زۆر جوانه ! شه‌ڕ شــــــــــار مه‌شـــــێوێنه بڕۆ مـاڵـه‌وه شــه‌ڕ مه‌خه نێو كۆڕی كوڕ و كاڵه‌وه چـه‌شـنـی هـه‌ڵـۆ رایده‌پێچن نه‌چیــــــر چـاو و بـرۆی تـیـــــژ به سه‌ر خاڵه‌وه بـمــكـه بـه دارا به ســـــــــه‌ردارئـه‌بم دابـلـه‌قـــــــــێم بـه‌و كه‌مه‌ره‌ی لـاڵه‌وه ئـاده‌مه ئه‌مــــــــــــجاره‌كه حه‌ووا نیه ئـاشـقه بـه‌و ســـێـوی چه‌نه‌ی چاڵه‌وه ناز بـه ســـــــه‌ر گـۆی زه‌ویـدا ده‌كه‌ی نازێ زه‌وی ، نه‌یـخه‌یه ژێـــــر ناڵه‌وه گـــرژی، كه‌چی گیـان ده‌بـووژێـنـیـه‌وه! خــۆشـه بـه‌هـار بـه‌و هه‌نییه‌ی تـاڵه‌وه پـۆلـی نـیـگا،خێـڵی ئه‌سێره‌ن له دووی خـۆری مـه‌كــۆی رۆشـــنی خرخـاڵه‌وه شــار ئـه‌مـه‌یـێ تـۆ نـه‌بی،نا،پاشـگه‌زم! بـا بـهـه‌ژێ شـــــــار، مـه‌ڕۆ مـاڵه‌وه !! ** شێعری (شه‌و) به لامه‌وه زۆر جوانه . هه‌ر چه‌ند وه‌ک (په‌خشانه شێعر) ه شـــــــــــــــه‌و خاتوونێکی که‌ڵه‌گه‌ته و به لۆژه لۆژ... خاتوونێکی خه‌مباره و له عه‌رز ئه‌خشێ کراسه ئاودامانه ره‌شه ئه‌ستێره چنه‌که‌ی و به‌م دۆڵ و ده‌ری هه‌میشه‌دا... مانگ ئه‌ژه‌نێ! پێ بزانێ و پێ نه‌زانێ خه‌وی شاعیرێکی خراپ زڕاندووه ئه‌م خاتوونه!
27/2/1380 ** شێعری (کۆلاژ) ده‌گه‌ڵ جوانیه‌که‌ی که بێ قسووره! یه‌ک دوو خاڵی سه‌ره‌نج ڕاکێشی تێدایه! 1 ـ (پرچت له جنسی شه‌نگه‌بی) ـ به لای من(شۆڕه بی) جوان تره! 2 ـ (په‌نجه‌کانت له برووسکه) ـ ڕه‌نگه برووسکه بۆ نیگا جوانتر بێ تا په‌نجه! کۆلاژ چاوت له جنسی ئه‌ستێره روومه‌ت له سێوی لوبنانی برۆت له باڵی شه‌وه زه‌نگ نیگات کازیوه‌ی به‌یانی سینگ، زه‌ریایێکی رازاوی تێیدا شه‌پۆلی نیانی پرچت له جنسی شه‌نگه‌بی هه‌وات، رۆژێکه بارانی په‌نجه‌کانت له برووسکه لارو له‌نجه‌ت له گۆرانی به‌ده‌ر له جه‌غزی خه‌یاڵی مرۆڤ چۆن تێت بگا، وانی بایی نیگایێ هی من به! که کۆلاژێکی له جوانی! 25/10/1382 ** شێعری (گۆزه) پڕه له ناسک خه‌یاڵی و جوانی ! به شێوه‌یه‌ک که هه‌ست ده‌که‌ی شاعیر له گوند داعاشقێکی بێ په‌وایه و سه‌رنج و چاوی گۆزه‌ی ده‌ستی خاتوونیک ده‌بینێ و هاژه‌ی چه‌م به گۆرانی ده‌زانی و له شه‌وقی (له‌یلا) وه‌ک مه‌جنوون بۆی ده‌خوێنی! ته‌نانه‌ت (له‌یلا) ئه‌وه‌نده جوانه، ڕووباریشی مه‌ست کردوه! گۆزه
ئه‌م رووباره بۆ مه‌ست بووه؟ پێچ ئه‌خوات و له‌تر ئه‌داو هاژه‌هاژ گۆرانی ئه‌چڕێ! * ئه‌ها! ئه‌زانم بێ گومان له‌و ژووره‌وه له‌یلا گۆزه‌که‌ی پڕ ئه‌کا! ** شێعری (نوێژ) ، داڕشتنی جوانه و ئیما و ئیشاره‌کانی باش نین! 1 ـ لێره دا خوای وه‌ک پڕکه‌ره‌وه ( مه‌زرووف) و قیبله‌ی وه‌ک (زه‌ف) ناوبرده کردوه 2 ـ نـوێـــژی (شـێـــوان) جیاوازی ده‌گه‌ڵ هیچ نوێژیک نیه لێره دا. ئه‌گه‌ر وایه وشه‌ی (شێوان) وه‌ک زیادی ده‌چێ! چوون سه‌ردێڕی شێعره‌که‌ش هه‌ر نوێژه! نـوێــژ
تـا قـیـبـلــه لـێـوانـلـێـــو نـه‌بـێ لـه خــوا و تـا تــۆ لـێــوڕێــژ نـه‌بــی لـه ئـه‌شـــق
نـوێـــژی شـێـــوان نـه‌بـــــووه هـێـشــــتا! ** له (شه‌جه‌ره‌نامه) دا من زۆر تر له شێعر دارشتنێکی تیکنیکی نێوان ته‌نزو گێرانه‌وه‌یه‌کی سه‌گوزه‌شت و سه‌ر‌بهوردیم دی ! 1ـ ده‌سپێکی جوانه. تا ده‌گاته (پۆلێ فریشته دابه‌زین..... له لایه‌ن خواکانه‌وه) لێره دا گێرانه‌وه‌یه‌کی ناپوخته و وه‌همیه نه‌ک خه‌یاڵی! 2 ـ سێ چوارێكیانم بیر ماوه چاوی ره‌ش و شه راب و پێموا سێو و .... هه‌ندێ شتی تریش ! زۆر سوور نیه که ئاخۆ (سێو)یشه یان نا به‌ڵام له جێیه‌کی تر دا به دڵنیاییه‌وه ده‌ڵێ: له‌م شه‌جه‌ره‌دا ره‌زیشی تێدا ، كچیشی تێدا ، سێویش ! 2 ـ هێنانی وشه‌ی بێگانه‌ی ( ده‌ین) که ده‌کرا (هۆبال به ئه‌ستۆی).... هاتبا ! ده‌ستیان بردبوه نامه‌كه !( ئاماژه‌که فارسییه) ـ دست توی نامه بردن! له کوردی دا ده‌ڵێین: ده‌ستیان له نامه‌که وه‌ردابوو یان نامه‌که‌یان گۆریبوو........ 3 ـ -مه‌مكه به كێوا ره‌نگه به‌هه‌شت بووبێ- نه‌م زانی ئه‌مه پیشتر گۆرانیه یان خۆی هه‌ژان دایناوه که به لامه‌وه هه‌م سه‌یر بوو وهه‌م جوان! 4 ـ له نێوانی ئه‌م وشانه دا : لاوێچ گڕ ـ هه‌نار .......... باوه‌شێ (با ـ ترێ) ............ (گۆمی شه‌وه‌زه‌نگی ـ چاو هه‌م ته‌ناسوب هه‌یه و هه‌م تیباق و دژایه‌تی و سه‌ر جه‌م جوانن!
شه‌جه‌ره‌نامه
له دایكه‌وه پشتاوپشت ئه‌گه‌مه‌وه به داربه‌روو له باوكه‌وه به زریان ! ئاورێكیش له‌م شه‌جه‌ره‌دا هه‌یه شه‌وه‌زه‌نگێ دڵی لێچوو ئه ڵێن ئێستاش ئه‌م شۆڵه‌ی مانگه له دڵی ئه‌م شه‌وه‌زه‌نگه‌دا ئه‌یبینی هه‌ر هه‌وه !
وه‌كوو خه‌وێ بیرم دێت و نایێته‌وه جارێكیان پۆلێ فریشته دابه‌زین نامه‌یێكیان له لایه‌ن خواكانه‌وه هێنابوو سیاییه‌ك بوو له شته قه‌ده‌غه كراوه‌كان
سێ چوارێكیانم بیر ماوه چاوی ره‌ش و شه راب و پێموا سێو و .... هه‌ندێ شتی تریش !
له‌م شه‌جه‌ره‌دا ئا ورێكی توولانی تێدا درێژه‌ی هه‌یه هه‌تا هه‌تا.....نازانم كه‌ی !؟
با تا بیرم نه‌چۆته‌وه ئه‌وه‌ش باس كه‌م خه‌ڵك ئه‌یانوت: ئه‌و فریشتانه ئێره‌یییان به ره‌ز و كچ ئه‌برد -ده‌ین به كۆڵی ئه‌وانه‌ی وا وایان ئه‌وت –( ئه‌یانوت پێش ئه‌وه‌ی بگه‌نه هه‌وره‌كان ده‌ستیان بردبوه نامه‌كه !(!
له‌م شه‌جه‌ره‌دا ره‌زیشی تێدا ، كچیشی تێدا ، سێویش ! زۆرم حه‌ز ئه‌كرد بزانم ئه‌م سێوه له كوێوه سه‌ری هه‌ڵداوه؛ تا له‌م ساڵانه‌ی دواییدا كانییه‌كی به‌ساڵاچوو بۆی گێڕامه‌وه
ئه‌یوت: ساڵێكیان شه‌ماڵێ تۆوی ئه‌م سێوه‌ی له شوێنێكه‌وه -مه‌مكه به كێوا ره‌نگه به‌هه‌شت بووبێ- هه‌ڵ گرتبوو هێنابووی بۆ ئه‌م شاخه ڕووشه ! ئه‌یوت: ساڵگارێكی زۆر ئه‌م تۆوه له ژێر به‌فرێكی قورسا ئه‌مێنێته‌وه و چه‌نده‌ها هه‌ره‌سی به سه‌ردا دێ ، له پاشان خاكه‌لێوه‌یێك خاك زه‌ماوه‌ندیان بۆ ئه‌كا ئه‌یوت :یه‌ك دوو سه‌ده له سه‌ر یه‌ك قرمه‌ی ده‌هۆڵ و زوڕنای باران و هه‌وره تریشقه نه‌بڕابۆوه !
له گۆشه‌یێكی ئه‌م شه‌جه‌ره‌دا دار كونكه‌ره‌یێكیش هه‌یه هه‌موو جارێ ده‌نووكی له به‌فر وه‌ر ئه‌دا و به به‌رچاوی دار به‌ڕووه‌وه له‌شی دارسێوی ئه‌سمی؛
تا رۆژێ شه‌یتان به‌و كونه‌ی زانی و كردیه لانه، كردیه كارگه‌ی گوناه و مه‌ڵبه‌ندی یاخیبوون !
هه‌موو جارێ یه‌ك دوو لاوێچ گڕی ئه‌هێنا و له پریاسكه‌یێكی ئه‌نا و ناوی ئه‌نا هه‌نار ! باوه‌شێ بای وه‌شتی ئه‌هێنا و گلار گلار ئه‌یپێچایه‌وه و ناوی ئه‌نا "ترێ ! گۆزه گۆزه گۆمی شه‌وه‌زه‌نگی هه‌ڵئه‌گوێزا و له قاڵبی ساغه‌ری ئه‌كرد و دایئه‌ناو ناوی ئه‌نا چاو !
له به‌هه‌شتیشه‌وه گمگمێ شیروهه‌نگوینی دزیبوو پێی ئه‌وت : " كچ " !
بێ هه‌دادان هه‌ر خه‌ریك بوو ئه‌و دارسێوه‌ی كردبووه ناوه‌ندی فه‌رته‌نه !
چیت بۆ باس كه‌م ؟ چیرۆكی ئه‌م شه‌جه‌ره‌نامه توولانییه ، به‌ش هه‌زار شه‌وی تر ئه‌كا ، با پاشماوه‌كه‌ی هه‌ڵگرم بۆ شه‌وێكی تر و شه‌وانی داهاتوو ،
ئه‌و "چاوه " شه‌وه زه‌نگینانه‌ت لێك نێ بنوو ! ئه‌ی له‌ش هه‌ناری ، لێو ترێ ! ئه‌ی كچی شاخه به‌فرینه‌كان !
ئه‌ترسم شه‌و دره‌نگ كه‌ین و خه‌وت بزڕێ، منیش به مه‌ستی بێمه‌وه و كاڵه‌م بدڕێ ته‌نانه‌ت ماچێكیشم پێ نه‌بڕێ !!
ک.د.ئازاد - بانه
دیمانە شێعری کاک هەژانی بابامیری۲۶/۱۰/۹۱، دوا سێ شەممەی بەفرانبار لە هۆڵی ئامفی تئاتری ئیڕشاد ئیسلامی سەقز بەڕێوە دەچێت. دەرفەتی ناردنی بەرهەم تاکوو پێش نیوەڕۆی۲۳وۆمە. تکایە بابەتەکان بەم ئیمەیلە رەوانە بکەن:
مه‌ڵبه‌ندی وێژه‌وانیی مه‌حوی به هاوکاریی کتێبخانه‌ی گشتیی شاری سه‌قز پێوه‌یه شه‌وی شیعرێ به‌رێوه ببات که‌تێیدا شاعیرانێک له شاره‌کانی ده‌ورو به‌ر به‌شدار ئه‌بن
"کوردنيوز"
شوێن:پارکی مه‌وله‌وی-هۆڵی گشتیی کتێبخانه‌ی ژماره یه‌ک کات: ۲۵ / ۸ ۱۳۹۱ -کاتژمێر ۳.۳۰ دوانیوه‌ڕۆ
وینه ی گوندی پالنگان له هه ورامانی روژ هه لات ۷/۲/۸۶ ـ وصيت نامه قاضي محمد
با آن همه امكاناتي كه در اختيار من بود اگر جنگ مي كرديم شايد شكست نمي خوردم ؛ ولي براي جلوگيري از ويراني مهاباد و كشته شدن مردم جنگ نكرديم ؛ با آن همه امكانات وفرصتهايي كه در دست داشتم مي توانستم از مهاباد فرار كنم ؛ من اين نكته را دوبار هم به مردم مهاباد توضيح داده ام مي دانستم اگر فرار كنم در اين جا نيز همانند تبريز كشتار وغارت وچپاول خواهد شد ؛ من به مردم اطلاع دادم كه ممكن است كه مرا بگيرند وهم چنين بكشند ؛ اما براي اينكه ناموس تان حفظ شود ومورد تعدي قرار نگيرد فرار نمي كنم وخود را قرباني شما مي كنم وحال من به عهد خود وفا كرده ام وبر شما هم لازم است كه نسبت به بستگان من وفادار باشيد و انتقام من را بگيريد افتخار مي كنم كه در راه ملتم جان خود را فدا مي كنم . هنگامي كه قاضي محمد را براي اجراي حكم اعدام به پاي چوبه دار مي بردند دستمالي آوردند تا چشمانش را ببندند اما قاضي محمد اجازه نداد او گفت اي خائنين ؛ من در برابر ملت و وطنم شرمنده نيستم كه چشمم را ببندم …. مي خواهم در اين دقايق آخر زندگي ام ؛ با عزت وسر بلندي به افق سحرگاه وطن محبوب وزيبا ودلارامم بنگرم كه چگونه گريبان تاريكي را چاك مي دهد من فرزند وفادار ملتم بودم وهستم . زنده باد ملت كرد درود بر كرد وكردستان برگرفته از كتاب اسرار محاكمه قاضي محمد ويارانش
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 پرچم کردستان عراق |
 آرم حکومت کردستان |
| سرود ملی: ای رقیب | |
 | |
| زبان‌های رسمی | کردی و عربی |
| پایتخت | اربیل |
| ساختار سیاسی | دموکراتیک |
| رئیس جمهور | مسعود بارزانی |
| نخست وزیر | نچیروان ادریس بارزانی |
| تأسیس | ۱۹۷۰ |
| مساحت | حدود ۸۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع |
| جمعیت – مجموع(۲۰۰۵) – تراکم |
حدود ۵٬۵۰۰٬۰۰۰ ۴۰ نفر در کیلومتر مربع |
| روز ملی | نوروز (۱ فروردین) |
| یکای پول | دینار |
| منطقه زمانی | UTC+3 |
اقلیم کردستان یا کردستان عراق یک واحد سیاسی در شمال شرقی میانرودان در خاورمیانه است که امروزه بخش شمالی عراق امروزی است. کردستان عراق از شرق با کردستان ایران از شمال با کردستان ترکیه و از غرب با کردستان سوریه هم‌مرز است. پایتخت آن اربیل است و ساختار سیاسی آن دموکراتیک است.
فهرست مندرجات[مخفی شود] |
[ویرایش] نام
نام کردستان از ترکیب دو واژه کرد و پسوند مکانی ستان گرفته‌شده است که رویهمرفته به معنی سرزمین کردها است. بنا بر قانون اساسی عراق نام این منطقه اقلیم کردستان است.
[ویرایش] تاریخچه
- مقاله اصلی:تاریخ کردها
منطقه امروزی کردستان عراق در دوران باستان بخش اصلی امپراتوری آشور را تشکیل می‌داد. آشور بانیپال در سال 633 پ م در گذشت. شاه ماد در حمایت از بابل به آشور اعلان جنگ داد. هوخشتره در سال 614 پ م از کوه های زاگروس گذشت و ضمن تسخیر آبادی های آشوری سر راه، شهر اشور پایتخت دولت آشور را در محاصره گرفت. پس از سقوط شهر آشور، نبوپلسر پادشاه بابل به دیدار هوخشتره آمد و در آنجا پیمان دوستی مادها و بابل تجدید شد. در سال 613 پ م شاه آشور در نینوا بود و این شهر نیز در سال 612 پ م تسخیر شد. نبوپلسر رهبر بابلی‌ها به همکاری با ماد روی اورد. در دوره‌های بعدی این منطقه بخشی از امپراتوری‌های هخامنشی، سلوکی، اشکانی و ساسانی گشت.
در زمان ساسانیان منطقه امروزی عراق را ناحیه سورستان یا دل ایرانشهر می‌نامیدند و طبق تقسیمات کشوری ایران آن زمان، سورستان به دوازده استان و شصت تسو (شهرستان) بخش شده بود. بیشتر بخش خاوری منطقه امروزی کردستان عراق در استان شادپیروز قرار داشت. شمال غربی کردستان عراق استان بالا نام داشت. شهرهای بزرگ آن دوره در این منطقه، اربیل، گرمیان (کرکوک امروزی) و آشب (عمادیه امروزی) بودند.
تمام کردستان تا سال ۱۵۱۴ میلادی یکی از ایالات ایران بود. در جنگ چالدران که بین نیروهای شاه اسماعیل اول صفوی و سلطان سلیم اول عثمانی در سال ۱۵۱۴ میلادی انجام گرفت بر اثر شکست ایران، بخشی از کردستان از ایران جدا شد و نصیب عثمانی گردید (کردستان عثمانی).
امپراتوری عثمانی سالها چون ابرنیرویی بر گوشه‌ای از جهان دربرگیرندهء سرزمینهای عربی،آسیای صغیر؛ بالکان فرمان راندند تا اینکه با پایان جنگ جهانی اول و نابودی امپراتوری عثمانی متصرفات آن: (کردستان عثمانی)، سرزمینهای عربی، آسیای صغیر و بالکان تدريجا مستقل گرديدند.
(کردستان عثمانی)، در نقشهٔ جغرافیای امروزی در سه کشور ترکیه، عراق، و سوریه قرار میگیرد. (البته در این کشورها هم همه نواحی «کردی» کاملاً کردنشین نیستند و اقوام غیرکرد هم در آن سرزمین‌ها سکونت دارند.
اقلیم کردستان در سال ۱۹۷۰ و در پی پیمانی میان حکومت وقت عراق و رهبران کرد عراق تشکیل شد.
[ویرایش] سیاست
عراق کشوری است با قومیت‌های گوناگون و ساکنان آن را عرب 72% و کرد 25% آسوری، ترکمن و غیره 3% تشکیل میدهند. کردها در نواحی شمال و شمال شرقی عراق که به کردستان عراق مشهور است زندگی می‌کنند و از لحاظ فرهنگی و زبانی و طرز پوشش با عرب‌ها متفاوتند.
پس از جنگ کویت و عراق و وضع ممنوعیت پرواز عراق به بالای خط ۲۳ درجه در سال ۱۹۹۱ کردهای عراق عملا توانستند حکومت خود را تأسیس نمایند و با حل اختلافات گروهی و قیام علیه حکومت بعث حکومت منطقه را به عهده گرفتند. کردها این خیزش را «راپه‌رین» می‌نامند. پس از ده سال و با حمله مجدد امریکا به عراق در شمال و شمال شرقی عراق که به کردستان عراق معروف است کردها حکومت خود مختاردر جمهوری فدرال عراق به طور رسمی تشکیل دادند. در سال ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ نیز ریاست جمهوری و وزارت امور خارجه عراق توسط کردها اداره می‌گردد. جلال طالبانی رئيس جمهور عراق استقلال کردستان از اين کشور را "ناممکن" میداند و میگوید:
"فرض کنيم که ما اعلام استقلال کرديم. عراق، ايران، سوريه و ترکيه نيازی ندارند که با ما جنگ کنند. اگر اين کشورها مرزهايشان را ببندند و جلوی عبور و مرور ما را بگيرند، ما چگونه به زندگی ادامه دهيم؟"
[ویرایش] جغرافیا
کردستان عراق منطقه‌ای کوهستانی است. بلندترین قله آن 3611 متر ارتفاع دارد.
[ویرایش] اقتصاد
[ویرایش] استان‌ها
کردستان عراق بین شش استان تقسیم سده است که از این میان حکومت کردستان بر سه استان اربیل، سلیمانیه، دهوک و قسمت‌هایی از استان‌های نینوا و دیاله تسلط دارد. هچنین حکومت کردستان تقاضای الحاق استان تأمیم (کرکوک) و قسمت‌های بزرگ‌تری از استان‌های دیاله و نینوا (موصل) را کرده‌است.
[ویرایش] نیروهای مسلح
بیشتر نیروهای مسلح حکومت اقلیم کردستان را پیشمرگ‌ها تشکیل میدهند. پیشمرگ‌ها نیروهای مسلح کردی هستند که سنتا از جانب کردها به این نام نامیده‌شده‌اند. نیروهای پیشمرگ کردستان عراق در پروسه سرنگونی رژیم بعث از جانب نیروهای همپیمانان در سال 2003 در قسمت شمالی عراق نقش عمده‌ای داشتند.
[ویرایش] منابع
بخش تاریخ باستان: «فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی» محمد محمدی ملایری، جلد دوم: دل ایرانشهر، تهران، انتشارات توس 1375.
[ویرایش] پیوند به بیرون
- نجات کردستان
- وب‌گاه حکومت خودگردان کردستان
- وب‌گاه کردستان، عراقی دیگر
- وب‌گاه توسعه کردستان
- درباره اقتصاد کردستان عراق (به فارسی)
- کرکوک، نفت و رقابت کردی - عربی
كردستان عراق در حال حاظر...
پس از پايان دومين جنگ خليج فارس، حكومت عراق دچار ضعف شديد سياسي و نظامي شد. پس از اعلام عراق به عنوان منطقه پرواز ممنوع، حكومت عراق تصميم به عقب نشيني از منطقه شمال گرفت. علت اين تصميم هنوز به وضوح مشخص نيست اما به گمان برخي از ناظران سياسي، اين اقدام يك تاكتيك از سوي حكومت عراق بوده است و حكومت عراق با اين پيش فرض كه اختلافات عميق تاريخي ميان گرو‌هاي كرد و قرار گرفتن آن در كنار كشورهايي كه با تشكيل واحدي مستقل كردي مخالف هستند خود به خود آنها را د حالت ضعف قرار خواهد داد، نيروهاي خود را از كردستان خارج كرد. بدين ترتيب حكومت عراق توان خود را براي مواجهه با خطر بزرگتري كه همان نيروها و گروه‌هاي مخالف داخلي است، روانه مركز كرد. با خروج نيروهاي عراقي از كردستان، پيش بيني‌ها به واقعيت تبديل شد و اختلافات داخلي كردها بالا گرفت. با اين وضعيت هيچ خطري از سوي كردها حكومت عراق را تهديد نكرد و توانست مخالفان داخلي به ويژه مخالفان سرسخت منطقه جنوب را سركوب كند. پس از خروج نيروها عراقي از كردستان، در اين منطقه خلأي اداري و سياسي در منطقه به وجود آمد. به همين دليل كردها با اجراي انتخابات در سال 1992 اقدام به تشكيل حكومت كردند ، اما اين حكومت توانايي مديريت امور منطقه را نداشت. دو حزب بزرگ دموكرات و اتحاد ميهني كرسي‌هاي پارلمان و وزارت‌خانه‌ها را بين يكديگر تقسيم كردند اما چيدمان اداري آنها به گونه‌اي بود كه حكومت را فلج كرد و از تحرك بازداشت. بر اساس توافق‌نامه‌ها، وزير و معاونان او بايد از دو حزب مختلف باشند اما اختيارات وزير با معاونان در به يك اندازه بود كه منجر به بروز اختلافات شديد شد. اين اختلافات بر سر حاكميت ابراهيم الخليل منطقه‌اي مرزي واقع در استان دهوك كه از اهميت بالاي اقتصادي برخوردار است به شدت بالا گرفت كه به جنگ داخلي ميان دو حزب در سال 1994 انجاميد. با ميانجي‌گري‌هاي آمريكا و انگليس و پس از نشست‌هاي متعدد دو حزب با حضور ميانجي‌ها، بارزاني و طالباني معاهده صلحي در واشنگتن در سال 1998 امضا كردند. به جز درگيري و جنگ ميان دو حزب اصلي كرد اتحاد ميهني و دموكرات در كردستان، منطقه شاهد درگيري‌هاي ديگري نيز بود از جمله درگيري ميان حزب اتحاد ميهني و احزاب اسلامي كرد و درگيري ميان دو حزب اتحاد ميهني و دموكرات كردستان از يك سو و حزب تركي كارگران كردستان (پ‌ك‌ك). ارتش تركيه نيز با استفاده از درگيري كرهاي عراق با پ‌ك‌ك، به بهانه سركوب جدايي طلبان كرد تركيه، وارد كردستان عراق شد و به سركوب كردهاي مسلح پرداخت. اين تنش‌ها مردم كرد منطقه را بر آن داشت تا به اروپا، آمريكا و ديگر مناطق جان مهاجرت كنند به گونه‌اي كه نسبت مهاجرت كردها ر دوران حكومت دو حزب كردي بيش از مهاجرت در دوره حكمت نظام سابق عراق ارزيابي شده است. اقتصاد منطقه كردستان به طور كامل مستقل از اقتصاد حكومت عراق بود. در منطقه كردستان دينار اصلي عراقي كه چاپ سويس بود درمعاملات رد و بدل مي‌شد در حالي كه در ديگر مناطق عراق از دينار كم ارزش چاپ چين استفاده مي‌كردند. عمده در آمد منطقه كردستان از ماليات نفت‌كش‌هايي كه با عبور از ابراهيم الخليل نفت به تركيه صادر مي‌كردند تأمين مي‌شد همچنين با ايران و تركيه روابط تجاري _ بازرگاني داشتند. پس از حمله نيروهاي چند مليتي به رهبري آمريكا به عراق و سقوط نظام بعثي، دو حزب دموكرات و اتحاد ميهني كردستان، اختلافات خود را به كلي كنار گذاشتند هم گام در تمام تغيير و تحولات سياسي عراق از جمله شوراي حاكميت، دولت موقت، انتخابات پارلمان و دولت فعلي عراق شركت كردند. هم‌اكنون جلال طالباني دبير كل رئيس جمهور عراق است و مسعود بارزاني رياست منطقه كردستان را بر عهده دارد. نيجرفان بارزاني برادر زاده مسعود بارزاني نيز به سمت نخست وزيري منطقه كردستان انتخاب شده است.
Li kolane bajare avrupa li kecek kurd rast hatim be xodi digeriya
در کوچه و پس کوچه های اروپا با یک دختر کرد روبرو شدم
Bi dilgermi bervi min hat xuya bu li cara sere xo digeriya
با دلگرمی به سویم اومد و معلوم بود دنبال راه چاره ای برای خود میباشد
Min go delale delale
گفتم ای ما ه چهره
Sirine hevale
ای دوست و خواهر
Be xodi be male
بی صاحب و بی خانه
Ci digeri
دنبال چی میگردی
Go lolo birawo em bi ber zolma baye res ketin iro welate durye va derketin
گفت ای برادر ، ما از ظلم طوفان سیاه فرار کردیم ،خودمان در وطن غریبه دیدیم
Weke min hezara hene be karo sermiya welate xeribye sermeze ketin
هزارن نفر مثل من هستند ، بی پول و سرمایه در وطن غریبه شرمنده شدند
Min go delale delale
گفتم ای ماه چهره
Sirine hevale
ای دوست و خواهر عزیز
Be xodi be male
بی صاحب و بی خونه
Ka beje ez cibikim
بگو من چکار کنم
Disa go lolo keko bele heq negotine welate meriya sirintire
باز هم گفت ای برادر ، آری راست گفتند. وطن خود آدم خیلی شیرین تره
Ger hindiki azadi hebya bircibuna walate me ter buna walate xelqe bi rumet tire
اگر کمی آزادی باشه ، گرسنگی وطن آدمی خیلی از سیر بودن وطن غریبه خیلی بهتر است
Min go delale delale
گفتم ، ای خوب ماه چهره
Sirine hevale
ای دوست و خواهر عزیز
Be xodi be male
بی صاحب و بی خونه
Bele tu rast deji
آره تو راست میگی
Ka emji welate xo sen bikin
بیا ماهم وطن خود را گلستان کنیم
Welat azadiye
یک وطن آزاد داشته باشیم
وچه ساده با گریستن خویش زاده می شویم و چه ساده با گریستن دیگران از دنیا می رویم و میان این دو سادگی معمایی میسازیم به نام زندگی"رضاسيدرشيد"
تبادل
لینک هوشمند
برای تبادل
لینک ابتدا ما
را با عنوان
سولاكانsoolakan
و آدرس
soolakan.LXB.ir
لینک
نمایید سپس
مشخصات لینک
خود را در زیر
نوشته . در صورت
وجود لینک ما در
سایت شما
لینکتان به طور
خودکار در سایت
ما قرار میگیرد.
 |